Wzór przemysłowy – sprawdź jak go chronić?

Wzór przemysłowy czyli o tym że design jest wszystkim

Charakterystyczny flakon. Zdobna etykieta. Obcas buta w kształcie paragrafu. Sukienka w kształcie trójkąta.

Pewnie zastanawiacie się co może łączyć przedmioty w tak dziwnym zestawieniu? Otóż każdy z nich może zostać uznany jako wzór przemysłowy, a śmiało możemy powiedzieć, że branża modowa bez charakterystycznego wzornictwa by nie istniała. W modzie wzór jest właściwie wszystkim, bowiem pozwala  projektantowi wyrazić siebie i swój pomysł na dany produkt. Nie sposób przecenić roli wzoru przemysłowego w modzie również w kontekście finansowym. Niewątpliwie, im dane wzornictwo jest atrakcyjniejsze z punktu widzenia klienta, tym częściej klient będzie po niego sięgał, co z pewnością przełoży się na wyniki sprzedaży danego projektanta. Skoro dana rzecz może przynosić zyski, zawsze istnieje pole do naruszeń na tym tle. Zanim jednak przejdziemy do możliwości ochrony wzorów przemysłowych, omówimy pokrótce czym są wzory przemysłowe z prawnego punktu widzenia.

Zgodnie z definicją wyrażoną w Ustawie prawo własności przemysłowej wzorem przemysłowym jest „nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, fakturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację”. Definiowanie wzoru przemysłowego poprzez cechy jego linii, kształtów czy też kolorystyki stanowi, że „postać wytworu” można utożsamiać z jego wyglądem (por. Wyrok WSA w Warszawie z dnia 13 stycznia 2016 roku, VI SA/Wa 1848/15). Cechą charakterystyczną wzoru przemysłowego jest również jego „nowość”. Oznacza to, że wzór przemysłowy uznaje się za nowy, jeżeli przed datą, według której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony publicznie, z zastrzeżeniem, że za identyczny uznaje się również wzór, który różni się jedynie nieistotnymi szczegółami. Według Ustawy prawo własności przemysłowej wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem, jeżeli ogólne wrażenie wywołane przez wzór na zorientowanym użytkowniku, różni się od ogólnego wrażenia wywołanego przez wzór, który był wcześniej udostępniony publicznie.

Jak już zostało wyżej wskazane na wzór przemysłowy przysługuje prawo ochronne. Prawo do zarejestrowania wzoru przemysłowego przysługuje, jeśli wzór ten dotyczy postaci wytworu lub jego części (odnosi się do jego zewnętrznych cech), a ponadto, jeżeli jest nowy oraz ma indywidualny charakter. Przesłanki te wzór przemysłowy musi spełnić łącznie, dopiero wtedy możliwa jest jego rejestracja, a tym samym ochrona. Chcąc zarejestrować wzór przemysłowy należy rozważyć gdzie chcemy, aby był on chroniony. Mamy do wyboru rejestrację krajową, dzięki której po zarejestrowaniu w Urzędzie Patentowym uzyskujemy ochronę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Możemy również rozważyć formę rejestracji regionalnej w Urzędzie Harmonizacji i Rynku Wewnętrznego (OHIM) w Alicante, co zapewnia ochronę we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Trzecią możliwością jaką możemy wybrać jest rejestracja w kilku przez nas wybranych państwach za pomocą jednego zgłoszenia. Wybór zakresu ochrony wzoru przemysłowego podyktowany będzie przede wszystkim tym, w obrębie jakiego obszaru chcemy chronić nasz wzór przemysłowy.

Rejestracja wzoru przemysłowego umożliwia nam, posiadanie wyłącznego prawa do korzystania z takiego wzoru, w sposób zarobkowy lub zawodowy. Co ważne, posiadając zarejestrowany wzór przemysłowy możemy zakazać osobom trzecim jego wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu bądź też używania, co niewątpliwie stwarza warunki do zmonopolizowania przez nas rynku w zakresie danego wzoru przemysłowego.

Na zakończenie warto wspomnieć, iż na mocy Rozporządzenia Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych możliwa jest również ochrona niezarejestrowanego wzoru przemysłowego. Taki wzór przemysłowy nie wymaga ani żadnych zgłoszeń, ani dopełniania jakichkolwiek formalności, wystarczy, że jest nowy i posiada indywidualny charakter. Ochrona na taki wzór przysługuje przez okres 3 lat od daty pierwszego publicznego udostępnienia takiego wzoru na obszarze Unii Europejskiej. W tym tonie wypowiedział się również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który stwierdził, że właściciel wzoru powinien wskazać, kiedy miało miejsce publiczne udostępnienie wzoru oraz wskazać jego indywidualność. Zagadnienie to wypłynęło na tle sporu pomiędzy spółką Karen Millen Fashions Ltd. a irlandzką grupą Dunnes Stores, gdzie to Karen Millen powoływała się na fakt, iż jest właścicielem niezarejestrowanych wzorów przemysłowych i wystąpiła do sądu o nakazanie Dunnes Stores zaprzestania ich używania odszkodowanie.

Powyższe świadczy, iż możliwa jest ochrona zarówno na zarejestrowany jak i niezarejestrowany wzór przemysłowy. Wybór formy ochrony należy do nas i w każdym przypadku powinien być rozpatrywany indywidualnie.

Zdjęcie wyróżniające pochodzi ze strony: http://alirizadesign.deviantart.com/art/Crazy-Heels-279758655.