Konkurs to świetny sposób na zapoznanie konsumentów z marką. Konkurs jako narzędzie marketingowe pozwala zwiększyć zaangażowanie konsumentów a nawet rozpoznawalność marki. W obecnej sytuacji konkurs to również sposób na zapoznanie konsumentów z produktem, albowiem aktualnie konsumenci nie są skłonni do zakupów, w szczególności tych modowych, głównie z uwagi na obawy o swój budżet domowy, a możliwość wygrania produktu, przetestowania go i ewentualnego późniejszego zakupu to całkiem niezła strategia marketingowa.

Aktualnie znaczna część konkursów jest ogłaszana za pośrednictwem mediów społecznościowych. Niektóre z nich nie są jednak organizowane zgodnie z obowiązującymi przepisami i np. de facto stanowią loterię, albo nie mają regulaminów. Jednak nie o tym będzie dziś mowa. W tym wpisie skupię się na wyjaśnieniu kwestii dotyczących danych osobowych uczestników konkursu. Czy ich przetwarzanie będzie odbywać się na podstawie zgody czy innej podstawy?

W mojej książce „Prawo dla twórców internetowych” piszę, że zgodnie ze stanowiskiem GIODO (organ zajmujący się danymi osobowymi przed wejściem w życie RODO) do przetwarzania danych osobowych uczestników konkursów niezbędna była ich zgoda. Stanowisko GIODO w tym zakresie jest dostępne np. w odpowiedzi na następujące pytanie: Czy zgodne z ustawą o ochronie danych osobowych jest ujawnienie na antenie radia, będącego organizatorem konkursu, danych osób w nim uczestniczących?

Zacznijmy jednak od początku.

Jakie są podstawy przetwarzania danych osobowych?

Podstawy przetwarzania danych osobowych określa art. 6 RODO i art. 9 RODO, z tym, że art. 9 RODO dotyczy szczególnych kategorii danych, którymi są między innymi dane biometryczne, dane osobowe ujawniające przynależność do związków zawodowych oraz dane dotyczące zdrowia.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 RODO, „Przetwarzanie jest zgodne z prawem wyłącznie w przypadkach, gdy – i w takim zakresie, w jakim – spełniony jest co najmniej jeden z poniższych warunków:

a) osoba, której dane dotyczą wyraziła zgodę na przetwarzanie swoich danych osobowych w jednym lub większej liczbie określonych celów;

b) przetwarzanie jest niezbędne do wykonania umowy, której stroną jest osoba, której dane dotyczą, lub do podjęcia działań na żądanie osoby, której dane dotyczą, przed zawarciem umowy;

c) przetwarzanie jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze;

d) przetwarzanie jest niezbędne do ochrony żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej;

e) przetwarzanie jest niezbędne do wykonania zadania realizowanego w interesie publicznym lub w ramach sprawowania władzy publicznej powierzonej administratorowi;

f) przetwarzanie jest niezbędne do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez administratora lub przez stronę trzecią, z wyjątkiem sytuacji, w których nadrzędny charakter wobec tych interesów mają interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby, której dane dotyczą, wymagające ochrony danych osobowych, w szczególności, gdy osoba, której dane dotyczą, jest dzieckiem.”

Jak należy rozumieć termin „umowa” i czy konkurs to umowa?

Czy podstawą wskazaną w art. 6 ust. 1 lit. b) RODO, objęte są również czynności jednostronne? Zdaniem komentatorów „Pojawia się jednak pytanie, czy na potrzeby stosowania rozporządzenia 2016/679 należy to pojęcie rozszerzać również na jednostronne czynności prawne. Przykładem może być przyrzeczenie publiczne uregulowane w przepisie art. 919 k.c., a zwłaszcza jego postać unormowana w art. 921 k.c., czyli przyrzeczenie nagrody za najlepsze dzieło lub za najlepszą czynność. Zagadnienie to ma znaczenie praktyczne, gdyż w oparciu o wskazaną konstrukcję prawną przeprowadzane są m.in. konkursy. Pojawia się zatem wątpliwość czy organizator konkursu może przetwarzać dane osoby, która zgłasza swoje dzieło lub czynność do konkursu, na omawianej tu podstawie. Odpowiadając na tak postawione pytanie, nie można tracić z pola widzenia, że zgłoszenie się do konkursu jest czynnością zbliżoną do zawarcia umowy. Można by zatem twierdzić, że zarówno przy umowie, jak i przy przyrzeczeniu publicznym podmiot danych, decydując się na wykonanie czynności lub dzieła, za które przyrzeczono nagrodę, obejmuje swoją wolą również przetwarzanie jego danych osobowych przez organizatora konkursu w zakresie objętym niezbędnością dla wykonania zobowiązania wynikającego z przyrzeczenia publicznego. Z drugiej strony takie podejście wymagałoby odejścia od językowej wykładni pojęcia umowy i szerokiej jego interpretacji, by objąć nim również jednostronne czynności prawne. Nie ma jednak potrzeby stosowania wykładni rozszerzającej czy per analogiam z uwagi na brak luki w regulacji. Sytuacje bowiem, gdy przetwarzanie danych osobowych jest niezbędne dla wykonania zobowiązania wynikającego z jednostronnej czynności prawnej, można zakwalifikować jako mieszczące się w przesłance prawnie uzasadnionych interesów administratora, o której mowa w przepisie art. 6 ust. 1 lit. f) Wobec tego jednostronne czynności prawne nie powinny być uznawane za objęte przepisem art. 6 ust. 1 lit. b” [Bielak-Jomaa Edyta (red.), Lubasz Dominik (red.), RODO. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Komentarz].

Ja zdecydowanie opowiadam się za stanowiskiem wyrażonym powyżej i uważam, że w świetle aktualnie obowiązujących regulacji dotyczących danych osobowych przetwarzanie danych osobowych uczestników na potrzeby ich udziału w konkursie absolutnie nie odbywa się na podstawie zgody. Podstawą przetwarzania danych uczestników będzie art. 6 ust. 1 lit. f) RODO, czyli prawnie uzasadniony interes administratora danych, którym w tym wypadku będzie organizator konkursu.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na to, że pozyskiwanie zgody na tzw. wszelki wypadek, w sytuacjach, w których podstawą przetwarzania jest de facto inna z przesłanek wskazanych w art. 6 RODO, jest błędem. Powyższe potwierdza stanowisko GIODO, zgodnie z którym: „Jednym z podstawowych warunków zgodnego z prawem przetwarzania danych osobowych jest bowiem spełnienie tylko jednego z pięciu warunków określonych w art. 23 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych. Zatem, jeśli zgodnie z pkt 3 tego przepisu, wykorzystywanie danych uzasadnia konieczność realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą jest jej stroną, lub gdy jest to konieczne do podjęcia koniecznych działań przed zawarciem takiej umowy, to dodatkowe żądanie zgody na przetwarzanie danych w celu realizacji umowy, jest zbędne.”

W związku z powyższym nie można przyjmować, że jeśli będziemy posiadać zgodę na każde przetwarzania danych osobowych to zawsze będziemy działali zgodnie z prawem. Przetwarzanie danych musi odbywać się na właściwej podstawie, o której osoba, której dane są przetwarzane musi być poinformowana.

Ważne!  Oczywiście podstawa z art. 6 ust. 1 lit. f) RODO, czyli prawnie uzasadniony interes administratora danych dotyczy przetwarzania danych uczestników na potrzeby przeprowadzenia konkursu, w tym wyłonienia zwycięzcy i ewentualnego postępowania reklamacyjnego. Jeśli zaś administratora chciałby przetwarzać dane na inne również potrzeby to należy rozważyć podstawy przetwarzania dla każdego celu oddzielnie.

Konkurs to świetne narzędzie marketingowe, ale musi być zorganizowany zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Zdjęcie wyróżniające jest autorstwa DAVIDCOHEN i pochodzi z Unsplash .