Informowanie o cenach – Omnibus
Informowanie o cenach – Omnibus – co to?
Informowanie o cenach towarów i usług ma kluczowe znaczenie i dla konsumentów i dla przedsiębiorców. Cena stanowi bowiem podstawowy element umowy sprzedaży.
Tak zwana Dyrektywa Omnibus czyli, dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta, została uchwalona 27 listopada 2019 roku, a weszła w życie 7 stycznia 2020 r.
Państwa członkowskie miały wdrożyć przepisy niezbędnych do wykonania dyrektywy do 28 listopada 2021r. Jednak podobnie jak w kilku innych krajach członkowskich, w Polsce, przepisy dyrektywy zostały wdrożone z opóźnieniem. Nowe regulacje obowiązują bowiem dopiero od 1 stycznia 2023r.
Informowanie o cenach w związku z promocjami
Konsekwencją przyjęcia przepisów niezbędnych do wykonania dyrektywy Omnibus było wprowadzenie zmian w ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług. Wprowadzone zmiany mają zastosowanie zarówno do sklepów działających online jak i offline.
W ustawie tej nadano nowe brzemiennie artykułowi 4. Od 1 stycznia 2023r.:
- w miejscu sprzedaży detalicznej i świadczenia usług uwidacznia się cenę oraz cenę jednostkową towaru lub usługi w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen;
- w każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki;
- jeżeli dany towar lub dana usługa są oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie od dnia rozpoczęcia oferowania tego towaru lub tej usługi do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki;
- w przypadku towarów, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub mają krótki termin przydatności, obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się informację o cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki, z zastrzeżeniem, że terminy, o których mowa w pkt. 2 i 3, nie mają zastosowania;
- powyższe zasady stosuje się również do reklamy towaru lub usługi.
WAŻNE:
Niewykonywanie obowiązków, o których mowa w art. 4 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług, zagrożone jest karą pieniężną do wysokości 20.000,00 zł, a przedsiębiorca nie wykonał tych obowiązków, co najmniej trzykrotnie w okresie 12 miesięcy, licząc od dnia, w którym stwierdzono naruszenie tych obowiązków po raz pierwszy, wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej może nałożyć karę pieniężną do wysokości 40 000 zł.
Czemu sformułowanie „najniższa cena z ostatnich 30 dni” jest nieprawidłowe?
Najczęstszy komunikat jaki pojawia się aktualnie w sklepach online, w związku z wprowadzonymi zmianami w prawie, to: „najniższa cena z ostatnich 30 dni: X”.
Tymczasem takie brzmienie komunikatu nie jest zgodne z aktualnie obowiązującymi przepisami.
Powyższe wynika z tego, że zgodnie ze wskazanym powyżej przepisem, w każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.
Natomiast sformułowanie „najniższa cena z ostatnich 30 dni” nie zawiera informacji o tym, że jest to najniższa cena, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem aktualnej obniżki. Co więcej, sformułowanie „najniższa cena z ostatnich 30 dni” de facto oznacza, że jest to najniższa cena z ostatnich 30 dni od dnia, w którym dana osoba sprawdza tę cenę, a nie z ostatnich 30 dni od dnia wprowadzenia aktualnej promocji.
Na posługiwanie się nieprawidłowymi sformułowaniami zwrócił uwagę UOKiK w komunikacie z dnia 16 stycznia 2023r., w którym wskazał między innymi, że jedną z nieprawidłowości zauważonych przez urząd jest „Posługiwanie się sformułowaniami innymi niż „najniższa cena towaru w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki”, czyli np. „cena referencyjna”, „poprzednia/ostatnia najniższa cena”, „cena z 30 dni przed promocją”.”
W związku z powyższym należy przyjąć, że prawidłowy komunikat winien brzmieć: „Najniższa cena towaru w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki”.
Obniżki częściej niż raz na 30 dni
Jeśli natomiast przedsiębiorca obniża ceny częściej niż raz na 30 dni, to może on zamieścić dodatkowe informacje. Jako prawidłowy sposób poinformowania konsumentów o cenach w przypadków takich częstszych obniżek UOKiK podaje następujący przykład: „80 zł zamiast 100 zł (najniższa cena w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki). Nasza regularna cena, poza okresami promocyjnymi, w ciągu ostatnich X dni wynosiła 120 zł” (taką samą czcionką).”
Informowanie o cenach – Sposób prezentowania komunikatu
Co więcej, Urząd zwrócił również uwagę, że „Nieprawidłową praktyką jest prezentowanie tego komunikatu dopiero po rozwinięciu odsyłacza czy dużo mniejszą czcionką niż obniżona cena, przy użyciu nieczytelnego koloru lub niskiego kontrastu. Informacja o najniższej cenie powinna być prezentowana w bezpośrednim sąsiedztwie aktualnej ceny.”
W związku z powyższym, nieprawidłowe jest prezentowanie komunikatu dopiero w karcie produktowej, a nie na stronie, na której widoczne są produkty objęte promocją, wyprzedażą.
Biorąc pod uwagę pojawiające się wątpliwości przedsiębiorców istotne jest również wyrażone przez organ w komunikacie stanowisko, zgodnie z którym:
Programy lojalnościowe
„Programy lojalnościowe, takie jak karty rabatowe lub kupony uprawniające konsumenta do zniżki cenowej, są wyłączone z obowiązku informowania o najniższej cenie w okresie 30 dni poprzedzających obniżkę. Muszą jednak odnosić się do faktycznie spersonalizowanych obniżek cen (np. z okazji urodzin). Jeśli jednak możliwość tańszego zakupu dotyczy ogółu lub części klientów danej firmy, to konieczne jest podawanie najniższej ceny z 30 dni poprzedzających obniżkę.
PRZYKŁAD:
konsument wchodzi na stronę internetową sprzedawcy i widzi dostępną dla wszystkich informację, że po wpisaniu danego kodu, cena będzie obniżona – w tej sytuacji sprzedawca musi zapewnić, aby „wcześniejsza” cena wszystkich towarów objętych obniżką była najniższą publicznie dostępną ceną w ciągu ostatnich 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.”
Sprzedaż za pośrednictwem różnych kanałów
A „w przypadku, gdy przedsiębiorca sprzedaje towary za pośrednictwem różnych kanałów (np. w sklepach stacjonarnych i w sklepie internetowym) i informuje w nich o obniżeniu ceny, to musi podać najniższą cenę obowiązującą w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki adekwatną dla poszczególnych kanałów sprzedaży.”
Działania UOKiK- zapowiedź kontroli
Zgodnie z zapowiedzią Prezesa UOKiK Tomasza Chróstnego UOKiK rozpoczyna kontrole w sieciach handlowych i wystąpił także o wyjaśnienia do około 40 przedsiębiorców z branży e-commerce, a w planach są dalsze kontrole w sklepach stacjonarnych.
W związku z powyższym przedsiębiorcy powinni zweryfikować sposób w jaki informują o cenach i wprowadzić ewentualne zmiany, biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy i stanowisko oraz wytyczne UOKiK zawarte w komunikacie z dnia 16 stycznia 2023r. oraz ewentualnych dalszych materiałach/wytycznych przygotowywanych przez właściwe organy.
Zdjęcie wyróżniające jest autorstwa Arno Senoner i pochodzi z Unsplash .